Tiều tiện toàn bột, có phải Thận không duy trì được lâu?
"Tiểu tiện toàn là bọt, thận có phải không duy trì được lâu không?"
Ông Lý, 50 tuổi, bước ra khỏi nhà vệ sinh với vẻ mặt lo lắng. Trong vài tháng qua, ông nhận thấy nước tiểu của mình có bọt dày đặc và lâu tan. Nghe người ta nói nước tiểu có bọt là dấu hiệu của bệnh thận, nhưng ngoài nước tiểu có bọt, ông không có triệu chứng nào khác. Liệu thận của ông có ổn không? Ông có phải đi chạy thận không?
Nguyên Nhân Gây Ra Nước Tiểu Có Bọt và Tại Sao Nước Tiểu Có Bọt Có Thể Là Dấu Hiệu Thận Không Khỏe?
Khi trong nước tiểu có quá nhiều protein, nước tiểu sẽ trở nên đặc và thay đổi sức căng bề mặt, dễ tạo bọt. Vì vậy, quan sát thấy nước tiểu có bọt có thể là dấu hiệu của protein niệu. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, nước tiểu có bọt cũng có thể do các nguyên nhân khác như: tiểu quá nhanh, tác động mạnh vào nước tiểu, hoặc do các tạp chất trong nước tiểu, uống ít nước làm nước tiểu đặc, hoặc do các chất tẩy rửa không được rửa sạch trong nhà vệ sinh. Do đó, khi phát hiện nước tiểu có bọt, không cần quá lo lắng nhưng cũng không nên chủ quan về khả năng protein niệu. Nếu cùng lúc xuất hiện các triệu chứng như tiểu ra máu, phù nề, thiếu máu không rõ nguyên nhân và mệt mỏi, và bản thân có các bệnh mạn tính như tiểu đường, cao huyết áp, thì cần đến khám bác sĩ để kiểm tra chức năng thận.
Mối Quan Hệ Giữa Protein Niệu và Bệnh Thận
Thận giống như một bộ lọc, mỗi ngày lọc khoảng 180 lít máu, loại bỏ nước dư thừa và các chất thải ra khỏi cơ thể. Thận khỏe mạnh giữ lại phần lớn protein, chỉ có một lượng nhỏ protein được thải ra ngoài theo nước tiểu. Tuy nhiên, việc tiêu thụ quá nhiều protein, kỳ kinh nguyệt, tập thể dục quá mức, sốt, và mang thai đều có thể gây ra protein niệu tạm thời, nhưng các tình trạng này sẽ cải thiện khi nguyên nhân được loại bỏ. Nếu người lớn có hơn 150 mg protein trong nước tiểu mỗi ngày và xét nghiệm nhiều lần đều cho kết quả cao, đó là protein niệu liên tục, thường phản ánh các vấn đề cấu trúc của thận và cần kiểm tra kỹ xem có bị bệnh thận hoặc các bệnh khác ảnh hưởng đến thận hay không.
Cách Phát Hiện Sớm Bệnh Thận Mạn Tính
Bệnh thận có năm triệu chứng chính: nước tiểu có bọt, phù nề, cao huyết áp, thiếu máu và mệt mỏi. Protein niệu thường là chỉ số dễ quan sát nhất và xuất hiện sớm nhất. Các triệu chứng khác có thể chỉ xuất hiện khi chức năng thận bị suy giảm nghiêm trọng. Vì vậy, nước tiểu có bọt có thể coi là dấu hiệu quan trọng cảnh báo bệnh thận.
Những Nhóm Người Cần Đặc Biệt Lưu Ý
- Tiểu Đường: Kiểm soát đường huyết kém sẽ gây ra tổn thương các mạch máu nhỏ, bao gồm cả các mạch máu trong thận. Cao đường huyết cũng làm tăng gánh nặng lọc của thận, gây ra bệnh thận do tiểu đường. Theo khảo sát, một nửa số bệnh nhân chạy thận ở Đài Loan mắc bệnh tiểu đường. Kiểm soát đường huyết tốt có thể giảm 27% nguy cơ biến chứng thận.
- Cao Huyết Áp: Cao huyết áp làm tăng áp lực lên cầu thận, khiến thận dần bị hư hại. Theo thống kê, trước khi chạy thận, 83.7% bệnh nhân bị cao huyết áp và 58.4% bị bệnh tim mạch.
- Sử Dụng Thuốc Gây Độc Cho Thận Dài Hạn: Các thuốc giảm đau trong y học phương Tây và các công thức chứa acid aristolochic trong y học cổ truyền có thể gây hại cho thận. Nhiều bệnh nhân vì bệnh gout hoặc các vấn đề khớp mà dùng thuốc giảm đau dài hạn mà không theo dõi chức năng thận, dẫn đến thận bị tổn hại nghiêm trọng.
- Gout: Acid uric cần được thận thải ra ngoài qua nước tiểu. Khi nồng độ acid uric trong máu quá cao, nó sẽ lắng đọng trong mô thận, ảnh hưởng đến chức năng thận, gây viêm thận do gout và sỏi thận gây tắc ống thận, dẫn đến suy thận.
- Lão Hóa: Chức năng thận sẽ dần suy giảm theo tuổi tác, giảm khoảng 1% mỗi năm sau 30 tuổi.
- Bệnh Thận Di Truyền: Những người có gia đình có bệnh thận di truyền như thận đa nang có nguy cơ cao mắc bệnh thận.
Thận là cơ quan chuyển hóa của cơ thể, do đó ngoài các bệnh đã nêu, việc hút thuốc lá, uống rượu dài hạn, thói quen ăn uống không cân đối và lối sống không lành mạnh cũng ảnh hưởng đến chức năng thận.
Tiểu Bọt Có Phải Mắc Bệnh Thận Hay Không?
Nguyên Nhân Gây Ra Nước Tiểu Có Bọt
Nước tiểu có bọt không nhất thiết là dấu hiệu mắc bệnh thận. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến gây ra nước tiểu có bọt:
Tốc Độ Tiểu Nhanh:
- Khi bạn tiểu nhanh và mạnh, nước tiểu va đập vào nước trong bồn cầu, gây ra bọt. Đây là một hiện tượng cơ học bình thường và không liên quan đến bệnh lý.
Lượng Nước Uống Ít:
- Uống ít nước làm cho nước tiểu đặc hơn, dẫn đến hiện tượng tạo bọt khi tiểu.
Dùng Các Chất Tẩy Rửa:
- Chất tẩy rửa còn sót lại trong bồn cầu có thể tạo bọt khi tiếp xúc với nước tiểu.
Protein Niệu:
- Khi thận bị tổn thương, protein có thể lọt qua bộ lọc của thận và đi vào nước tiểu, gây ra hiện tượng nước tiểu có bọt. Đây là dấu hiệu cảnh báo cần được kiểm tra y tế.
Khi Nào Nước Tiểu Có Bọt Là Dấu Hiệu Cảnh Báo Bệnh Thận?
Nếu bạn thấy nước tiểu có bọt kéo dài và kèm theo các triệu chứng sau, bạn nên đi khám bác sĩ để kiểm tra chức năng thận:
Tiểu Ra Máu:
- Xuất hiện máu trong nước tiểu có thể là dấu hiệu của tổn thương thận hoặc nhiễm trùng.
Phù Nề:
- Phù nề ở chân, tay, hoặc mặt có thể chỉ ra rằng thận không lọc được các chất lỏng dư thừa khỏi cơ thể.
Mệt Mỏi Không Giải Thích Được:
- Sự mệt mỏi và yếu sức có thể do thận không hoạt động hiệu quả, làm tích tụ các chất thải trong cơ thể.
Huyết Áp Cao:
- Thận bị tổn thương có thể gây ra hoặc làm tăng huyết áp.
Thiếu Máu:
- Thận sản xuất erythropoietin, một hormone giúp sản xuất hồng cầu. Khi thận không hoạt động tốt, có thể dẫn đến thiếu máu.
Lời Khuyên
- Kiểm Tra Y Tế Định Kỳ: Nếu bạn có các yếu tố nguy cơ như tiểu đường, cao huyết áp hoặc tiền sử gia đình có bệnh thận, hãy kiểm tra chức năng thận định kỳ.
- Uống Đủ Nước: Duy trì uống đủ nước mỗi ngày để giúp thận hoạt động tốt.
- Tránh Lạm Dụng Thuốc: Hạn chế sử dụng thuốc giảm đau NSAIDs và các loại thuốc không được kê đơn khác mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ.
Kết Luận
Nước tiểu có bọt có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh thận, nhưng cũng có thể do nhiều nguyên nhân khác không liên quan đến bệnh lý. Nếu hiện tượng này kéo dài hoặc đi kèm các triệu chứng bất thường khác, bạn nên đi khám bác sĩ để kiểm tra và nhận được lời khuyên y tế phù hợp.

- Đại học Y dược Tp Hồ Chí Minh
- Viện Đông Y Hiện Đại Dr Minh Anh
- Chuyên gia Y học cổ truyền chuyên sâu